Powrót

22 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej

Które miejsca cechują się największą bioróżnorodnością? Czy są takie, gdzie nie ma przyrody? Czy miasta to przyrodnicze pustynie?

Oczywiście są siedliska, które są bogatsze w gatunki, ale wbrew powszechnej opinii niekoniecznie są to lasy. W naszym województwie to często gospodarcze, dość młode monokultury i niekoniecznie w są to wyłącznie miejsca, gdzie ingerencja człowieka jest niemal zerowa. Ogromna ilość roślin i owadów, a także rzadkie gatunki kręgowców, zwłaszcza ptaków, występują na łąkach i murawach – najlepiej użytkowanych ekstensywnie. Ich koszenie sprzyja utrzymaniu niskiej szaty roślinnej, a zarastanie przez drzewa i krzewy powoduje ustępowanie części organizmów. Z tego powodu prowadzone są zabiegi ochrony czynnej, jeśli brak jest gospodarza zainteresowanego takim użytkowaniem. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Bydgoszczy wykasza i odkrzewia m.in. rezerwat przyrody Skarpy Ślesińskie oraz obszar Natura 2000 Zbocza Płutowskie w celu zachowania flory stepowej i licznych stanowisk chronionych i rzadkich gatunków roślin. Jednocześnie zabiegi te muszą uwzględniać występowanie organizmów związanych z innymi siedliskami, jak np. występowanie w rezerwacie przyrody Zbocza Płutowskie rzadkiego motyla barczatki kataks, której gąsienice żerują na rozmaitych drzewach i krzewach liściastych.  

Wspomniane wyżej lasy gospodarcze nie są jednak pustynią – doskonale wiadomo, że stanowią miejsce występowania wielu jadalnych grzybów i są głównym miejscem gniazdowania ptaków takich, jak bielik, włochatka czy kania ruda. Ponadto tam właśnie spodziewać się można wilków, borsuków, jeleni, a także gniewosza plamistego (np. na zrębach, polanach). Szczególnie warte uwagi są w nich starodrzewy, tereny zabagnione i podmokłe, torfowiska, ale również wydmy. Ale nawet zrąb pozwoli na ciekawe obserwacje lerki czy lelka. Każde miejsce ma swoją specyfikę.

Z pewnością występowaniu wielu roślin, zwierząt i grzybów sprzyja zróżnicowanie siedlisk, obecność wody oraz występowanie ekotonów – stref przejściowych między różnymi ekosystemami. Bardzo bogate pod tym względem są lasy łęgowe np. występujące nad Wisłą. W rezerwacie przyrody Wielka Kępa wiosną, tuż po świcie, jest naprawdę głośno, gdy ptaki przedstawiają swój repertuar. W dokumentacji do planu ochrony ww. rezerwatu przyrody wykazano występowanie 72 gatunków ptaków, 27 gatunków ssaków i 7 płazów (np. żaby moczarowej) oraz aż 188 gatunków roślin, łącznie z mszakami.

Jednocześnie są jednak gatunki, które nie wytrzymują konkurencji z bardziej ekspansywnymi organizmami i występują w obfitości w miejscach niezbyt przyjaznych dla innych. Są wyspecjalizowane i odporne na ekstrema, jak rosiczki, które zasiedlają siedliska silnie zakwaszone i ubogie w składniki pokarmowe, co rekompensują sobie łapaniem i „trawieniem” bezkręgowców. Wrzos zwyczajny z kolei świetnie radzi sobie na poligonach i wydmach. Nieraz dominuje w takich miejscach na dużych powierzchniach. Również w przypadku wrzosowisk zaprzestanie użytkowania (np. przejazdów pojazdów wojskowych) powoduje ich zarastanie, a zatem ograniczona działalność człowieka jest dla wrzosów atutem.

Nie można w tym zestawieniu zapomnieć o miastach. Wydawać by się mogło, że niewiele zwierząt, roślin i grzybów może w nich bytować. Ale chociażby na terenie samej Bydgoszczy z samych ptaków można spotkać perkozki, łabędzie nieme, krzyżówki, głowienki, czernice, uhle, nurogęsi, mewy siwe, białogłowe, srebrzyste, śmieszki, kormorany czarne i małe, wróble, mazurki, jerzyki, kawki, sroki, wrony siwe, kruki, gawrony, sójki, modraszki, bogatki, wodniki, bączki, świerszczaki, zniczki i mysikróliki, grubodzioby, wilgi, szpaki, sierpówki, grzywacze, pleszki, kopciuszki, pustułki, sokoły wędrowne i wiele innych. Oczywiście niebagatelną rolę pełni tu woda – Brda z zakolami i wyspami, zbiorniki wodne  - mniej lub bardziej przekształcone, parki – szczególnie te „zaniedbane” albo trudnodostępne. Ponadto ważną rolę spełniają też  budynki – pełne szczelin i zakamarków oraz z otwartymi stropodachami, które zapewniają bliskość pokarmu i nieco wyższa temperatura zimą, niż w okolicy niemiejskiej.

Każde miejsce, przy odrobinie uwagi, może pozwolić na kontakt z naturą. Wystarczy zatrzymać się na chwilę i dobrze rozejrzeć, aby dostrzec, że przyroda jest obok nas.

Fundusze EuropejskieRzeczpospolita PolskaFundusz Spójności
Ta strona internetowa korzysta z cookies celem zapewnienia właściwego jej działania oraz w celach statystycznych. Klikając przycisk „Zamknij” lub kontynuując korzystanie z tej strony wyrażają Państwo na to zgodę. Zmiany ustawień cookies mogą Państwo dokonać w ustawieniach stosowanej przeglądarki internetowej. Aby dowiedzieć się więcej prosimy przejść do POLITYKI PLIKÓW