W latach 1960-1975 jako składowisko odpadów niebezpiecznych, głównie paku pofenolowego z produkcji fenolu oraz kleju Rezokol, w skład którego wchodził pofenolowy siarczyn sodowy, a także odpady z produkcji barwników i półproduktów barwnikarskich, wykorzystywano nieczynne wyrobisko eksploatacji piasku. Aktualnie jest to część centralna kompleksu składowisk odpadów „Zielona”. Szacuje się, iż na powierzchni około 4 ha zdeponowano 82 tysiące ton odpadów. Ze względu na brak planu konstrukcji składowiska i bezładne składowanie odpadów trudno wydzielić odrębne rejony występowania poszczególnych typów odpadów. Na podstawie danych archiwalnych stwierdzono w spągu składowiska odpady smoliste, mazut oraz smoły poprodukcyjne. Obszar północno-zachodni dawnego wyrobiska wypełniony jest barwnikami, siarczynem pofenolowym oraz szmatami i papierem. Część centralną i wschodnią wypełnia gruz budowlany. 

Wypełnianie wyeksploatowanego wyrobiska odbywało się do czasu oddania do użytku składowiska odpadów niebezpiecznych przy ul. Lisiej oraz do czasu wdrożenia technologii zagospodarowania pofenolowego siarczynu sodowego.

W latach 1984-1994 dotychczasowe składowisko odpadów niebezpiecznych przekształcono w plac spalań odpadów innych niż niebezpieczne, niebezpiecznych z produkcji specjalnych (odpadowe nitrozwiązki) oraz miejsce wypalania urządzeń i armatury wygumowanej. W związku z brakiem izolacji podłoża, drenażu odcieków, a przede wszystkim brakiem zabezpieczeń chroniących powietrze przed emisją zanieczyszczeń, plac spalań został zlikwidowany. 

Szacuje się, że łączna miąższość zdeponowanych odpadów na składowisku „Zielona”, w miejscu byłego wyrobiska osiągnęła około 15 m. Składowane tam odpady stanowiły następujące grupy: odpady niebezpieczne, inne niż niebezpieczne oraz obojętne. Po formalnym zamknięciu składowiska odpady inne niż niebezpieczne deponowano na obrzeżach terenu w sposób niezorganizowany. Materiał ten zasypywano gruntem. 

Prowadzone na przedmiotowym obiekcie badania środowiska gruntowo-wodnego wskazują, iż właśnie to centralna część kompleksu składowisk odpadów „Zielona” wraz z podłożem stanowią strefę najbardziej skażoną.

 

Szkic lokalizacyjny kompleksu składowisk odpadów „Zielona” (wg Pietrucin, 2015)

 

W latach 1987-1991 na zachód od placu spalań, a częściowo na terenie dawnego wyrobiska wybudowano Izolowane Składowisko Osadów (ISO) (szczegółowy opis: punkt nr 2 ścieżki edukacyjnej). 

W roku 1989, na wschód od placu spalań, zapoczątkowano budowę ogólnozakładowego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne. Teren pomiędzy ul. Zieloną a ul. Wypaleniska, o powierzchni 1,3 ha zaadaptowano do nowej funkcji poprzez konstrukcję drenażu poniżej dna składowiska na rzędnej 58 m n.p.m. 

Dane archiwalne wskazują, że do roku 2000 nowe składowisko odpadów innych niż niebezpieczne, o pojemności 65 tysięcy m3 zostało przepełnione. Odpady zalegały 3 m powyżej powierzchni terenu. 

Stan zapełnienia składowiska spowodował, że została podjęta decyzja o jego rekultywacji. Wszystkie odpady produkcyjne, inne niż niebezpieczne, deponowane na składowisku, były prawdopodobnie zmieszane z mniej licznymi odpadami z produkcji w skali półtechnicznej i z dwóch stanowisk spalania odpadów. Wyniki analiz chemicznych gruntu i wód podziemnych w rejonie przedmiotowego składowiska wskazują na śladową obecność substancji związanych z odpadami pochodzącymi z produkcji związków grzybobójczych (chlorofenole) i z wymienników ciepła lub odpadów surowców (glikole). Dopuszcza się także możliwość, iż niektóre odpady składowane w obrębie tego składowiska były własnością innych podmiotów niż Zakłady Chemiczne „ZACHEM” S.A. i jego prawni poprzednicy.

Wykonany w 2006 roku dla Grupy Ciech S.A. raport due diligence* wskazuje, że w ramach rekultywacji centralnej części kompleksu składowisk odpadów „Zielona”, gdzie znajdował się niegdyś plac spalań, wywieziono ze składowiska większość odpadów, pofenolowy siarczyn sodowy, odpady z produkcji barwników i półprodukty barwnikarskie oraz grys wapienny.

 

INWENTARYZACJA ODPADÓW NA SKŁADOWISKU „ZIELONA”
wg RAPORTU DUE DILIGENCE (2006)

* Due diligence to kompleksowe badanie kondycji przedsiębiorstwa, które z reguły zlecane jest przez zewnętrznego inwestora, zainteresowanego kupnem firmy. Chce on sprawdzić, czy oferta jest rzeczywiście korzystna. Kontrola obejmuje całe przedsiębiorstwo, dając całościowy obraz firmy. Wykonują ją zewnętrzni specjaliści.

 

Grupa Ciech S.A. po zakupie części obszaru Zakładów Chemicznych „ZACHEM” S.A. podjęła się likwidacji silnie zanieczyszczonych gruntów oraz eliminacji chlorofenoli w ilości 19 000 Mg w rejonie kompleksu składowisk odpadów „Zielona”. Wzdłuż południowo-zachodniej części kompleksu składowisk odpadów „Zielona” wykonano remediację ex situ, tj. polegającą na oczyszczeniu wydobytego gruntu poza rejonem występowania zanieczyszczeń.

spąg – (pojęcie geologiczne) dolna powierzchnia warstwy skalnej lub pokładu